प्रिय २०२०,
शि.सा.न.तुला 'प्रिय' म्हणणं खरं तर जीवावरच आलंय; पण आता तू उलटून गेल्यावर तसं म्हणायला फारशी हरकतही नाही! कालच आम्ही तुला मनोभावे निरोप दिला.... अगदी गेल्या २०१९ वर्षांना दिला नव्हता, इतक्या मनोभावे दिला. एकीकडे तुला इतिहासजमा करण्यासाठी आम्ही अत्यंत आतूर झालो होतो आणि तरी तुझा निरोप आम्हाला जल्लोषात देता आला नाही. याचं श्रेयही अर्थात तुलाच आहे. बरं; फक्त कालच नाही, तर सुरुवातीचे दोन अडीच महीने सोडले, तर जवळजवळ वर्षभरच तू आम्हाला जे मनाप्रमाणे जगू दिलं नाहीस ना, त्याबद्दल तुला शिरसाष्टांग नमस्कार आहे. 🙏
हो; आम्ही तुला आमच्या मनाविरुद्ध जगलो. आम्ही २०२० खरंच मनाविरुद्ध जगलो. आणि तसं जगण्यास तू आम्हाला भाग पाडलंस. नाही तर आम्हाला इतकं अडवण्याची आणि बांधून अथवा डाम्बून ठेवण्याची क्षमता आमच्या तीर्थरूपातही नाही आणि 'कुटुंबात'ही नाही. म्हणजे एक तर घराबाहेर जायचंच नाही; वर सारखी स्वच्छता बाळगायची! याला काय अर्थ आहे; मला सांग. गेल्या नऊ दहा महिन्यांत बरंच काही स्वच्छ करून टाकलंय आम्ही. हातांपासून ते घराच्या प्रत्येक कोपऱ्यापर्यंत; आणि विचारांपासून सवयींपर्यंत.
तुझ्या मनात नक्की काय होतं, ते उलगडलंच नाही कधी आम्हाला. स्वावलंबन शिकवणं, हे जरा अतीच होतं बरं का! अरे स्वतःची कामं कधी कुणी स्वतःच करायची असतात का रे? सलग पाचव्या दिवशी घरी जेवावं लागलं, तर पोटात कळा येणाऱ्या आम्हाला तू चक्क सहा महिन्यांच्याहुनही वर घरचा स्वयंपाक आवडायला लावलास! बारा तासात परत भेटून सुद्धा बारा वर्षांनी भेट झाल्यासारखे एकमेकांच्या गळ्यात पडणारे आम्ही सध्या भेटायलाच नाही म्हणतो. आलोच समोरासमोर, तर सहा फुटांवरून बोलतो. कुठे नेऊन ठेवलीस आमची जिव्हाळा व्यक्त करण्याची लाघवी पद्धत? ... बरं, हे सगळं ही एकीकडे; पण सुंदर मेकअप करून नटून थटून बाहेर पडावं, तर तो सजवलेला चेहरा ही झाकूनच फिरायचं! नाही घातला मास्क, तर दंड भरावा लागतो तो वेगळा. शाळेत जाणाऱ्या आमच्या पोरांचा अभ्यास घ्यायला भाग पाडलंस रे तू आम्हाला दोन हजार वीस! इतका अतिरेक कशासाठी? परवा तर मी माझ्या पोराला पाठीवर घेऊन चक्क घोडा घोडा खेळलो गाढवासारखा. गेल्या नऊ महिन्यात घराबाहेर न पडणाऱ्या आमच्या मुलांना घोड्याची ओळख घरातच व्हावी, हे त्यांचं किती दुर्दैव! (गाढवाची ओळख त्यांना पहिल्यापासूनच असल्यामुळे तिथे फारसा प्रश्न नाही). अरे पण काय अर्थ आहे या सगळ्याला???
आम्हाला संयम वगैरे शिकवलास तू! काही जणांना ते न झेपून नकारात्मकता ही वाढली आमच्यात बऱ्याचदा. ह्या आणि अशा कित्येक कारणांनी तू उलटून जाण्याची वाट आम्ही पाहात होतो. अतिशय शांतपणे तू निघून गेलास; पण प्रत्येकाच्या आयुष्यात तू कायमचा स्वतःला कोरून गेलास बघ. २०२०, तू चिरंजीव आहेस. आजपासून २००० वर्षांनी सुद्धा तुझ्याशिवाय पृथ्वीचा इतिहास पूर्ण होऊ शकणार नाही. नुसत्याच गरगर फिरणाऱ्या आम्हाला तू चक्क स्तब्ध केलंस; आमच्या स्वैराचाराला वेसण घातलंस; आम्हाला 'सोवळ्यातली' स्वच्छता शिकवलीस; आमची कुटुंब जोडलीस; नात्यांचं महत्त्व समजावलंस. थोडक्यात तू आम्हाला चड्डीत रहायला शिकवलंस. मुळात, घरातच असल्यामुळे, आम्हाला गेले ९ महीने तू अर्ध्या चड्डीत रहायला शिकवलं आहेस. पण अर्ध्या चड्डीचा शिस्तीशी फारच जवळचा संबंध असल्यामुळे सर्वतोपरी तू अट्टाहासाने आम्हाला नियंत्रणातच आणलंस.
आता झालंय काय की, तू तर उलटून गेलास. आमची इच्छा पूर्ण केलीस. पण अजून आम्ही मोकाट व्हायला धजावू शकत नाही. परीणाम खूप खोलवर करून गेला आहेस. आणि धाक जो मनात बसवला आहेस ना; त्यामुळे उद्या '२०२० च बरं होतं', हे म्हणण्याची वेळ तर येणार नाही ना, अशी भीती आहे मनात कुठेतरी. अर्थात आम्ही काळजी घेऊ. पूर्ण काळजी घेऊ. पण कडक शिक्षकांचा तास कसाबसा संपवल्यावर मात्र लाडक्या आणि प्रेम करणाऱ्या शिक्षकांचा तास यावा, अशी एक सोज्वळ अपेक्षा ठेवून आम्ही २०२१ कडे आशा लावून बसलो आहोत. आज त्याची सुरुवात झाली आहे. तू योग्य त्या सूचना त्याला दिल्या असशील, याची खात्री आहे रे.
असो. 'कळावे' हा मायना आम्हाला जास्त लागू आहे. 'लोभ असावा' आणि त्या लोभापायीच आम्हाला हे धडे तू दिले असावेस, याची खात्री आहे. आमच्या आठवणीतच नाही, तर सवयीत आणि अगदी परंपरातही तू राहशीलच.
तुझा नम्र,
शेखर श. धूपकर
